Wprowadzenie do nadciśnienia tętniczego
Nadciśnienie tętnicze to jedna z najczęstszych chorób układu krążenia, która dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. W Polsce problem ten również jest bardzo powszechny – według danych Narodowego Funduszu Zdrowia, nadciśnienie tętnicze dotyczy około 30 procent dorosłej populacji. Dlaczego choroba ta jest tak groźna? Bo może prowadzić do zawałów, udarów mózgu i innych poważnych powikłań. W tym artykule, napisanym jak rozmowa z przyjacielem, przybliżę ci, jak rozpoznać nadciśnienie, jakie są jego przyczyny, jak je diagnozować, leczyć oraz jak mu zapobiegać.
Co to jest nadciśnienie tętnicze?
Nadciśnienie tętnicze oznacza, że ciśnienie krwi w naczyniach jest utrzymujące się na poziomie wyższym niż norma. Normalne ciśnienie to około 120/80 mmHg, gdzie 120 to ciśnienie skurczowe, a 80 to rozkurczowe. Nadciśnienie rozpoznaje się, gdy wartości przekraczają 140/90 mmHg podczas kilku pomiarów.
Najczęstsze pytania o nadciśnienie tętnicze
– Jakie objawy ma nadciśnienie tętnicze?
– Jak rozpoznać wysokie ciśnienie w domu?
– Co powoduje nadciśnienie?
– Jak leczyć nadciśnienie?
– Czy nadciśnienie da się wyleczyć na stałe?
– Jakie leki stosuje się w Polsce w terapii nadciśnienia?
– Jakie zmiany w stylu życia pomagają kontrolować ciśnienie?
Jakie są objawy nadciśnienia tętniczego?
Wielu z nas myśli, że nadciśnienie „boli” lub daje wyraźne symptomy. Niestety, często jest inaczej. Nadciśnienie tętnicze bywa nazywane „cichym zabójcą”, bo przez długi czas nie daje żadnych zauważalnych objawów. Często pierwszym sygnałem problemu jest nagły atak bólu głowy, uczucie kołatania serca albo zawroty głowy, szczególnie rano lub po wysiłku.
Inne objawy, które mogą towarzyszyć, to:
– częste zmęczenie,
– duszność,
– zaburzenia widzenia,
– krwawienia z nosa w niektórych przypadkach.
Jeśli zauważysz u siebie któreś z tych objawów, warto jak najszybciej zmierzyć ciśnienie.
Co powoduje nadciśnienie tętnicze?
Są dwie główne kategorie nadciśnienia: pierwotne i wtórne.
– Nadciśnienie pierwotne to najczęstszy typ – aż 90 procent przypadków. Przyczyny dokładnie nie są znane, ale wiadomo, że wpływ mają czynniki takie jak otyłość, brak aktywności fizycznej, niezdrowa dieta, stres, palenie papierosów, nadmiar soli w diecie czy predyspozycje genetyczne.
– Nadciśnienie wtórne to efekt innych chorób, takich jak choroby nerek, problemy hormonalne (np. nadmiar kortyzolu), niektóre leki lub zwężenie tętnic nerkowych.
Jak mierzyć ciśnienie i kiedy zgłosić się do lekarza?
W domu można korzystać z automatycznych ciśnieniomierzy naramiennych. Ważne jest, aby pomiary robić regularnie, zawsze o podobnej porze i w spoczynku. Przed pomiarem dobrze jest usiąść na kilka minut i się nie ruszać.
Kiedy pomiary przekroczą powyżej 140/90 mmHg przez kilka dni, warto zgłosić się do lekarza kardiologa lub internisty. Lekarz może zalecić wykonanie 24-godzinnego pomiaru ciśnienia tzw. Holtera ciśnieniowego, który jest bardzo dokładny.
Jak diagnozuje się nadciśnienie?
Diagnoza nadciśnienia opiera się na kilkukrotnych pomiarach ciśnienia w różnych sytuacjach oraz na ocenie ryzyka wystąpienia powikłań kardiologicznych. Lekarz może zlecić też badania laboratoryjne, takie jak:
– morfologia krwi,
– poziom glukozy,
– lipidogram,
– badanie ogólne moczu,
– kreatyninę i eGFR (ocena funkcji nerek),
– elektrokardiogram (EKG).
Często zalecane są także badania obrazowe serca lub nerek, jeżeli podejrzewa się nadciśnienie wtórne.
Nowoczesne metody leczenia nadciśnienia tętniczego
Leczenie nadciśnienia wymaga indywidualnego podejścia. Najważniejsze to zmiana stylu życia, ale często potrzebne są też leki. W Polsce dostępne są różnorodne leki obniżające ciśnienie, takie jak:
– inhibitory ACE (np. peryndopryl, ramipryl),
– sartany (losartan, walsartan),
– beta-blokery (metoprolol, bisoprolol),
– blokery kanału wapniowego (amlodypina),
– diuretyki tiazydowe (hydrochlorotiazyd),
– leki alfa-adrenolityczne.
Lekarz dobierze terapię na podstawie indywidualnych potrzeb, współistniejących chorób i skutków ubocznych.
Praktyczne porady i profilaktyka nadciśnienia
1. Utrzymuj zdrową wagę – nadwaga znacznie podnosi ciśnienie krwi.
2. Ogranicz spożycie soli – powinna wynosić mniej niż 5 gramów na dobę.
3. Aktywność fizyczna – minimum 150 minut umiarkowanego ćwiczenia tygodniowo.
4. Unikaj stresu – techniki relaksacyjne jak joga czy medytacja mogą pomóc.
5. Rzucenie palenia – nikotyna zwęża naczynia i podnosi ciśnienie.
6. Zdrowa dieta – bogata w owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste i niskotłuszczowe białka.
7. Regularne pomiary ciśnienia – nawet jeśli nie masz objawów.
8. Regularne wizyty u lekarza – kontrola stanu zdrowia pomoże uniknąć powikłań.
Podsumowanie
Nadciśnienie tętnicze to choroba, którą można skutecznie kontrolować. Najważniejsza jest świadomość – poznanie przyczyn, regularne monitorowanie ciśnienia oraz wprowadzenie zdrowych nawyków. Jeśli lekarz zaleci leki, warto je regularnie stosować, nawet jeśli nie odczuwasz objawów. To inwestycja w zdrowe serce i długie życie. Pamiętaj, że w Polsce dostęp jest szeroki do nowoczesnych terapii i profesjonalnej opieki specjalistycznej.
Dbaj o siebie i pamiętaj – nadciśnienie nie musi być wyrokiem!
