Serce to jeden z najważniejszych organów w naszym ciele, dlatego warto wiedzieć, jak o nie dbać i zapobiegać chorobom serca. W tym artykule odpowiemy na najczęściej zadawane pytania dotyczące profilaktyki kardiologicznej. Poruszymy tematy związane z dietą, aktywnością fizyczną, badaniami kontrolnymi oraz objawami, które powinny nas zaalarmować. Wszystko w przyjazny sposób i z uwzględnieniem najnowszych zaleceń polskich i europejskich towarzystw kardiologicznych.
Co to jest profilaktyka chorób serca i dlaczego jest ważna?
Profilaktyka kardiologiczna to zespół działań, które mają na celu zapobieganie powstawaniu chorób serca, takich jak nadciśnienie tętnicze, miażdżyca czy zawał mięśnia sercowego. Zapobieganie jest znacznie łatwiejsze i tańsze niż leczenie poważnych problemów kardiologicznych, a przede wszystkim pozwala cieszyć się zdrowiem i dobrą jakością życia.
Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia choroby układu krążenia są jedną z głównych przyczyn zgonów w Polsce. Dlatego tak ważne jest, by na co dzień podejmować kroki pozwalające utrzymać serce w dobrej kondycji.
Jak powinna wyglądać dieta dla zdrowego serca?
Zdrowa dieta to fundament profilaktyki chorób serca. Warto skupić się na kilku zasadach:
– Spożywanie dużej ilości warzyw i owoców – są bogate w błonnik, witaminy oraz antyoksydanty, które chronią naczynia krwionośne.
– Ograniczenie tłuszczów nasyconych i trans – zamiast masła czy tłustego mięsa wybieraj oleje roślinne, np. oliwę z oliwek, oraz ryby bogate w kwasy omega-3.
– Unikanie soli – nadmiar soli podnosi ciśnienie tętnicze, co może prowadzić do nadciśnienia i zwiększa ryzyko chorób serca. WHO rekomenduje spożywanie nie więcej niż 5 gramów soli dziennie.
– Zredukowanie spożycia cukru i słodyczy – nadmierna ilość cukru może prowadzić do otyłości, cukrzycy i podniesienia poziomu trójglicerydów.
– Regularne spożywanie pełnoziarnistych produktów zbożowych – poprawiają pracę układu sercowo-naczyniowego.
Zalecane jest także stosowanie diety śródziemnomorskiej, która w badaniach klinicznych wykazała działanie chroniące serce. W Polsce dostępne są suplementy diety z omega-3 oraz preparaty z czosnkiem i koenzymem Q10, które mogą wspomóc profilaktykę, ale zawsze warto skonsultować suplementację z lekarzem.
Jak często powinniśmy się badać, aby zadbać o zdrowe serce?
Regularne badania kontrolne pozwalają wykryć problemy z sercem na wczesnym etapie. Zaleca się, aby osoby dorosłe, zwłaszcza po 40 roku życia, wykonywały:
– Pomiar ciśnienia tętniczego – nawet raz w roku u osób bez chorób serca, częściej jeśli istnieją czynniki ryzyka.
– Badania krwi – poziom cholesterolu całkowitego, LDL, HDL, triglicerydów oraz glukozy na czczo co najmniej raz na 1-3 lata.
– Elektrokardiogram EKG – szczególnie po 40. roku życia lub w przypadku dolegliwości.
– Ocena masy ciała i obwodu talii – otyłość brzuszna to istotny czynnik ryzyka.
– Konsultacja lekarska – jeśli występują czynniki ryzyka takie jak palenie papierosów, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy obciążenia rodzinne.
W przypadku osób z grupy wysokiego ryzyka chorób serca zaleca się bardziej zaawansowane badania jak echo serca czy test wysiłkowy, które wykonuje się w poradniach kardiologicznych.
Jakie są najważniejsze objawy, które powinny nas skłonić do wizyty u kardiologa?
Niektóre sygnały dające znać o problemach z sercem nie powinny być bagatelizowane. Warto zwrócić uwagę na:
– Ból lub ucisk w klatce piersiowej, zwłaszcza podczas wysiłku lub stresu.
– Duszność przy niewielkim wysiłku lub w spoczynku.
– Kołatanie serca lub uczucie nierównego bicia.
– Zawroty głowy, omdlenia.
– Obrzęki nóg i stóp.
– Nagłe osłabienie lub utrata przytomności.
Jeśli doświadczysz tych objawów, szczególnie bólu w klatce piersiowej trwającego dłużej niż 15 minut, powinieneś jak najszybciej skontaktować się z lekarzem lub udać do najbliższego szpitala.
Jaką aktywność fizyczną wybrać, aby wzmocnić serce?
Regularna aktywność fizyczna to jeden z najskuteczniejszych sposobów ochrony serca. Zaleca się, aby dorośli wykonywali co najmniej 150 minut umiarkowanego wysiłku aerobowego w ciągu tygodnia, np.:
– Szybki marsz,
– Jazda na rowerze,
– Pływanie,
– Nordic walking,
– Ćwiczenia na siłowni pod okiem trenera.
Ćwiczenia te poprawiają wydolność układu krążenia, pomagają utrzymać prawidłową masę ciała oraz regulują ciśnienie tętnicze i poziom lipidów.
Osoby z chorobami serca lub wieloma czynnikami ryzyka powinny rozpocząć ćwiczenia po konsultacji z lekarzem i w miarę możliwości uczestniczyć w rehabilitacji kardiologicznej.
Czy leki mogą pomóc w profilaktyce chorób serca?
W profilaktyce wtórnej, czyli po przebytych chorobach serca, lekarze często przepisują leki obniżające ciśnienie tętnicze, cholesterol, czy leki przeciwzakrzepowe, które zmniejszają ryzyko kolejnych zdarzeń sercowych.
W Polsce dostępne i często stosowane są:
– Statyny (np. atorwastatyna, rosuwastatyna) – pomagają obniżyć cholesterol LDL.
– Leki obniżające ciśnienie krwi (inhibitory ACE, beta-blokery).
– Kwasy omega-3 jako suplementy diety.
– Acetylosalicylany – czyli aspiryna, stosowana profilaktycznie w niektórych przypadkach.
Nie wolno stosować leków na własną rękę i zawsze należy kierować się wytycznymi lekarza.
Podsumowanie: jak zadbać o zdrowe serce na co dzień?
Profilaktyka chorób serca to przede wszystkim zdrowy styl życia, który obejmuje:
– Zdrową i zbilansowaną dietę bogatą w warzywa, owoce i zdrowe tłuszcze.
– Regularną aktywność fizyczną dostosowaną do wieku i możliwości.
– Unikanie palenia papierosów oraz kontrolę masy ciała.
– Systematyczne badania i konsultacje lekarskie.
– Znajomość i reagowanie na objawy alarmowe.
Pamiętaj, że profilaktyka to najlepszy sposób, aby cieszyć się dobrym zdrowiem i uniknąć poważnych chorób serca. Jeśli masz pytania lub wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem kardiologiem – profesjonalna opieka jest kluczem do długiego i zdrowego życia.
—
Źródła
1. Polska Kardiologia Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, zalecenia 2023.
2. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) – wytyczne dotyczące zdrowia serca i chorób układu krążenia.
3. Narodowy Fundusz Zdrowia – statystyki i informacje o chorobach serca w Polsce.
4. Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (ESC) – przewodniki kliniczne.
Ten artykuł powstał z myślą o osobach, które chcą zadbać o swoje serce i uniknąć chorób układu krążenia, oferując praktyczne i sprawdzone porady. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zachęcam do regularnej lektury zdrowych źródeł i konsultacji z lekarzami.
